Rác thải y tế là gì? Cách xử lý rác thải y tế

Ngày đăng: 04 Tháng 10, 2022

Xử lý rác thải y tế đang là thách thức mà nhiều bệnh viện, cơ sở chăm sóc y tế phải tìm ra hướng giải quyết. Nếu như không xử lý đúng cách, các loại rác thải này sẽ gây ra những tác động xấu đến sức khỏe con người và cả môi trường sống. Vậy nên bạn cần phải hiểu được rác thải y tế là gì cũng như biết cách phân loại chúng để tìm ra hướng xử lý rác thải sao cho phù hợp.

Rác thải y tế là gì?

Rác thải y thế là tất cả các loại rác thải chứa vật truyền nhiễm hoặc có khả năng truyền nhiễm, thường được tạo ra tư các cơ sở chăm sóc sức khỏe như: bệnh viện, phòng thí nghiệm, phòng khám tư nhân, phòng khám thú y,...

Rác thải y tế có thể chứa máu, nhu mô hoặc những chất có khả năng gây ô nhiễm. Bên cạnh đó, đây cũng có thể là vật dụng được dùng trong quá trình chẩn đoán xét nghiệm, nghiên cứu y tế,.... Cụ thể đó là những đồ dùng bằng thủy tinh, găng tay, dao mổ, các vật sắc nhọn,....

Phân loại rác thải y tế

Thuật ngữ rác thải y tế bao gồm nhiều sản phẩm khác nhau trong ngành chăm sóc sức khỏe. Theo WHO, các loại rác thải y tế có thể được phân loại thành:

- Sharps: Là các loại vật dụng có thể xuyên qua da như dao mổ, kim tiêm, kính vỡ, dao cạo, ống tiêm, kim bấm, dây điện, lancet và trocar.

- Chất thải truyền nhiễm: Là vật có khả năng truyền nhiễm như gạc, mô, thiết bị và vật dụng nuôi cấy thí nghiệm, chất bài tiết.

- Phóng xạ: Gồm chất lỏng xạ trị, chất lỏng phóng xạ nghiên cứu thí nghiệm hoặc những vật dụng bị nhiễm các chất lỏng này.

- Bệnh lý: Chất lỏng từ cơ thể người như máu, mô, chất dịch cơ thể hoặc xác động vật bị ô nhiễm thuộc loại chất thải này.

- Dược phẩm: Bao gồm các loại vacxin và thuốc chưa sử dụng, hết hạn hoặc bị ô nhiễm, thuốc tiêm, thuốc kháng sinh, thuốc điều trị.

- Hóa chất: Bao gồm chất khử trùng, dung môi được dùng trong phòng thí nghiệm, kim loại nặng từ các thiết bị y tế,...

- Chất thải di truyền: Dạng chất thải này có thể gây ung thư, quái thai hoặc đột biến, chúng thường có nguồn gốc từ các loại thuốc gây độc tế bào được dùng trong điều trị ung thư.

- Chất thải không theo quy định chung: Loại chất thải ngày không chứa chất ô nhiễm gây nguy hiểm.

Phân loại rác thải y tế

Sự nguy hiểm của rác thải y tế

Rác thải y tế nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây rất nhiều vấn đề đối với sức khỏe con người. Ví dụ như kim tiêm sau khi đã dùng cho người bệnh, nếu như sau khi dùng xong không được xử lý có thể đâm thủng túi rác và nguy hại hơn đó là vô tình đâm vào cơ thể một ai đó. Bên cạnh đó, rác thải y tế cũng là nguyên nhân khiến cho các bãi rác, cơ sở tái chế tăng trạng thái ô nhiễm hơn rất nhiều. Khi con người tiếp xúc phải, những chất lây nhiễm có trong rác thải sẽ đi trực tiếp vào cơ thể.

Chất thải y tế chính là nguyên nhân khiến cho những người không may tiếp xúc bị lây nhiễm bệnh, bỏng phóng xạ, ngộ độc hoặc gặp phải những nguy hiểm khác. Cuối cùng, khi chúng được vận chuyển đến bãi rác chôn lấp thông thường sẽ làm cho môi trường xung quanh bị ô nhiễm.

Cách xử lý rác thải y tế

Xử lý rác thải y tế hiệu quả đang là một trong những vấn đề rất được quan tâm hiện nay. Nếu như không được xử lý đúng cách, chúng có thể gây ra ảnh hưởng rất lớn đến cả sức khỏe con người và môi trường. Với lượng rác thải y tế lớn thải ra mỗi ngày như hiện nay thì chôn lấp đang là một giải pháp tình thế được thực hiện. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời và trong thời gian dài có thể gây ô nhiễm môi trường. Vậy có những biện pháp nào có thể thay thế cho cách xử lý rác thải y tế này?

1. Thiêu hủy

Đây là phương pháp xử lý rác thải y tế được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng quá trình thiêu hủy sẽ gây ra những tác động xấu đến môi trường tự nhiên. Bởi vì sẽ tạo ra khói độc bay ra trong quá trình đốt rác thải. Tuy nhiên, với chi phí rẻ hơn so với các phương pháp khác thì đây là sự lựa chọn hàng đầu cho nhiều cơ sở y tế. Tuy nhiên, chi phí vận hành cho phương pháp thiêu hủy cũng khá cao, ngoài ra còn có chi phí đánh giá chất lượng khí thải đầu ra định kỳ. Vậy nên, nếu nói đây là một phương pháp tối ưu chi phí nhất thì cũng không hẳn.

2. Xử lý rác thải bằng nhiệt ướt

Đây là công nghệ xử lý rác thải trong nồi hấp tiệt trùng. Với phương pháp này, nhiệt độ trong buồng hấp được đẩy lên ít nhất là 121 độ C, kết hợp với áp suất trong buồng sẽ tiêu diệt toàn bộ bào tử, vi khuẩn và vi sinh vật gây bệnh. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này còn phụ thuộc vào điều kiện hoạt động và có một số loại thuốc, dược phẩm, hóa chất không thể xử lý bằng cách này.

3. Xử lý rác thải bằng hóa chất

Trong quá trình xử lý rác thải, hóa chất cũng đóng vai trò để tiêu diệt các mầm bệnh trong chất thải. Đây là phương pháp phù hợp với chất thải lỏng như máu, nước thải bệnh viện. Bên cạnh đó, cũng có thể sử dụng cho chất thải rắn y tế tuy nhiên sẽ mang lại nhiều nhược điểm.

Nhược điểm của phương pháp xử lý rác thải bằng hóa chất đó là hiệu quả phụ thuộc vào điều kiện hoạt động, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho môi trường nếu không được xử lý đúng quy trình. Bên cạnh đó, cần một khoản chi phí lớn để xử lý rác thải bằng hóa chất và sẽ độc hại, ảnh hưởng tới sức khỏe của người vận hành trong quá trình xử lý rác thải y tế.

4. Chiếu xạ vi sóng

Đây là phương pháp sử dụng tần số để tiêu diệt vi sinh vật. Vi sóng sẽ làm cho nước thải nóng lên, tiêu diệt các yếu tố lây nhiễm. Còn đối với các loại rác thải rắn, chúng sẽ được cắt nhỏ, sau đó làm ẩm và chuyển tới thiết bị để chiếu xạ. Lúc này, các loại rác thải y tế được tiệt trùng bằng vi sóng trong 20 phút, sau đó nén chặt và vận chuyển cho các bước xử lý tiếp theo.

Đây cũng được xem là một cách xử lý rác thải y tế hiệu quả nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một số nhược điểm như: chi phí đầu tư cao, không xử lý được kim loại, tiềm ẩn nhiều rủi ro bởi liên quan tới công nghệ vi sóng.

5. Xử lý chôn lấp

Giải pháp này chỉ mang tính tạm thời và tiềm ẩn trong đó là hậu quả ô nhiễm môi trường vô cùng lớn. Tuy nhiên, nếu chất thải nguy hại không được xử lý đúng cách có thể tích tụ lâu ngày tại bệnh viện. Nguy cơ lây nhiễm cao hơn so với khi được chôn lấp. Chính vì vậy, đây là giải pháp tình thế để tránh lây nhiễm mầm bệnh ra bên ngoài.

6. Hóa thạch

Đây là phương pháp xử lý rác thải y tế đang được khá nhiều đơn vị sử dụng. Quá trình trơ hóa rác thải y tế cùng xi măng sẽ làm giảm thiểu được tối đa lượng chất độc ra ngoài môi trường. Vậy nên phương pháp này khá phù hợp với dược phẩm và các thiết bị có hàm lượng kim loại nặng cao.

Rác thải sau khi đã xử lý bước đầu đầu sẽ được cho vào hệ thống nghiền. Khi đó, cộng thêm với xi măng, nước, vôi hòa trộn lại với nhau để tạo ra một khối thống nhất rồi đúc thành các kích thước khác nhau tùy thuộc vào nơi xử lý. Phương pháp hóa thạch tốn nhiều chi phí, cũng không cần người vận hành hiểu kỹ thuật mà chỉ cần các dụng cụ trong xây dựng nên được xem là một trong những giải pháp xử lý rác thải y tế hữu hiệu nhất hiện nay.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi để bạn hiểu hơn về rác thải y tế và những cách xử lý rác hiện nay. Đây là một loại chất thải nếu không được xử lý đúng cách sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người cũng như môi trường. Hi vọng rằng qua bài viết, bạn đã biết thêm về những cách xử lý rác phải để lựa chọn ra phương pháp phù hợp tối ưu nhất.