Thuế thu nhập cá nhân là gì? Cách tính thuế thu nhập cá nhân mới nhất 2022

Thuế TNCN là một khoản thuế mà bất kỳ một cá nhân khi có thu nhập cần đóng theo quy định. Vậy có bao giờ bạn thắc mắc thuế thu nhập cá nhân là gì không? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ đến bạn cách tính thuế thu nhập cá nhân mới nhất 2022

Thuế thu nhập cá nhân là gì?

Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền được trích từ một phần tiền lương và nguồn thu khác của người tạo ra thu nhập nộp cho cơ quan Thuế sau khi đã được giảm trừ. Số tiền này sẽ được đưa vào ngân sách nhà nước. Hiện nay, thuế TNCN không áp dụng đối với những người có thu nhập thấp dưới mức quy định định. Bên cạnh đó, những người lao động nộp thuế thu nhập cá nhân trong trường hợp có người phụ thuộc cũng sẽ được giảm dựa theo quy định đã ban hành. Từ khái niệm này, bạn cũng có thể hiểu là người có thu nhập càng cao thì mức thuế TNCN phải nộp sẽ càng lớn.
 

Đối tượng áp dụng thuế thu nhập cá nhân trừ tiền lương và tiền công

Tại điều 2 luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi năm 2012, đối tượng người phải nộp thuế TNCN bao gồm: 

(1) Cá nhân cư trú là người có nơi ở/ nhà thuê thường xuyên tại Việt Nam theo quy định của pháp luật trong thời hạn của các hợp đồng thuê nhà từ 183 ngày trở lên của một năm tính thuế Ngoài ra họ còn là cá nhân có nơi ở thường xuyên, có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong 1 năm dương lịch hoặc trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam. Trong đó, ngày đến và ngày đi sẽ được tính là 1 ngày.

Ngoài ra, còn có 2 trường hợp khác áp dụng thuế TNCN của cá nhân cư trú bao gồm:

- Cá nhân ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên,

- Cá nhân không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động dưới 03 tháng hoặc

(2) Cá nhân không cư trú là người không đáp ứng đủ điều kiện của cá nhân cư trú. Họ thường là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

Những cách tính thuế thu nhập cá nhân

1. Cách tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân cư trú

Trường hợp 1: Cá nhân cư trú ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên và có nguồn thu nhập từ tiền lương, tiền công.

Các công thức được dùng để tính thuế TNCN trong trường hợp này là:

Thuế thu nhập cá nhân cần nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất

Thu nhập tính thuế = Thu nhập phải chịu thuế - các khoản giảm trừ

Thu nhập phải chịu thuế = Tổng tiền lương nhận được - Các khoản được miễn thuế

Các công thức này được áp dụng để tính thuế TNCN như sau:

Bước 1: Đầu tiên, tính tổng thu nhập (tiền lương) nhận được.

Bước 2: Tính các khoản được miễn thuế gồm lương làm thêm giờ, làm việc ban đêm, thu nhập của thuyền viên là người Việt Nam làm việc cho hãng tàu Việt Nam vận tải quốc tế hoặc hãng tàu của nước ngoài.

Bước 3: Áp dụng công thức số 3 để tính thu nhập phải chịu thuế

Bước 4: Tính các khoản giảm trừ như giảm trừ gia cảnh đối với bản thân người nộp thuế và giảm trừ các khoản đóng bảo hiểm, đóng góp từ thiện, khuyến học, nhân đạo và quỹ hưu trí tự nguyện.

Bước 5: Tính thu nhập tính thuế theo công thức thứ 2

Bạn có thể áp dụng bảng biểu thuế lũy tiến từng phần để tính thuế suất:

Như vậy bạn sẽ xác định mức thuế suất tương ứng bằng cách căn cứ theo phần thu nhập tính thuế/tháng/năm của mình. Khi tính được thu nhập tính thuế và thuế suất, chỉ cần áp dụng công thức 1 là bạn sẽ sẽ tính ra được thuế thu nhập cá nhân cần nộp.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tính thuế TNCN theo công thức tối giản như bảng dưới đây:

Trường hợp 2: Cá nhân cư trú không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động dưới 03 tháng

Tại điểm i khoản 1 Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định như sau: "Cá nhân cư trú ký hợp đồng lao động dưới 03 tháng hoặc không ký hợp đồng lao động mà có tổng mức trả thu nhập từ 02 triệu đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ thuế theo mức 10% trên thu nhập (khấu trừ luôn trước khi trả tiền".

Lưu ý: Trừ các trường hợp làm cam kết theo Mẫu 08/CK-TNCN nếu đủ điều kiện trên.

Lúc này, công thức dùng để tính thuế TNCN phải nộp như sau:

Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = 10% x Tổng thu nhập trước khi trả

2. Cách tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân không cư trú

Theo quy định, các cá nhân không cư trú sẽ không được tính khoản giảm trừ gia cảnh. Vậy nên họ sẽ phải nộp thuế thu nhập với mức thuế suất 20%/thu nhập chịu thuế nếu có thu nhập chịu thuế >0

Các khoản được giảm trừ khi tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân không cư trú bao gồm: khoản đóng bảo hiểm, quỹ hưu trí tự nguyện, đóng góp khuyến học, nhân đạo, làm từ thiện.

Cách tính thuế thu nhập đối với cá nhân không cư trú

Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = 20% x Thu nhập chịu thuế

Trong đó, thu nhập chịu thuế = tiền lương + tiền công + các khoản thu nhập khác 

Đóng thuế TNCN là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi công dân Việt Nam. Chính vì thế, chúng ta cần phải tuân thủ đúng theo quy định của Nhà nước, làm tròn trách nhiệm cần phải có của một công dân.